GEDİZ

Gediz nehrindeki kirlilik zaman zaman gündeme getirilse de temizlenmesi konusunda sonuç alıcı girişimler başlatılamıyor bir türlü. Ben Gediz nehrinde balık avlanan günleri biliyorum. Şimdi bırakın balığı kurbağalar, kaplumbağalar bile yaşamıyor. 

YAZIMIN BAŞINDA ÖNCE GEDİZ NEHRİNE İLİŞKİN BİLGİLERİ PAYLAŞAYIM:

Ege Denizine dökülen en büyük nehir Büyük Menderes nehridir. Büyük Menderes nehrinden sonra ikinci büyük nehir ise Gediz nehridir. İç Batı Anadolu'da Murat ve Şaphane dağlarından inen sular ile birleşmesi sonucu oluşmuştur. Gediz nehri, Anadolu'dan Ege Denizine dökülen bir nehirdir. Gediz nehri Kütahya ilimizden başlar. Uşak topraklarından Manisa'ya ve oradan Foça tepelerinden İzmir Körfezine dökülmektedir. Gediz nehri batıya ilerlerken kuzey bölgesinden Kunduzlu, Selendi, Deli iniş ve Dermek çaylarını sularına katmaktadır. Güney bölgesinden ise Kula volkanik yöresinden gelen küçük dereleri sularına katar. Gediz nehri Salihli ilçesinin kuzey doğusundan Gediz ovasına girerek Kemalpaşa Ovasından gelen Nil Çayını da alır ve Foça tepesinden İzmir Körfezine dökülmektedir.

***

Gediz nehri ülkemiz için önemli özelliklere sahiptir. Taşkın dönemlerinde Gediz nehri sık sık yatak değiştirir. Gün geçtikçe İzmir Körfezinde yer alan adalardan bazıları kara ile birleşmiştir. Böylece Delta Ovası içerisinde kalmıştır. Nehrin toplam uzunluğu 401 kilometredir. Gediz nehrinin su toplama havzası ise 17.500 kilometre karedir. Gediz havzasında ekonomik faaliyetler havzanın üçte birlik bölümünde gerçekleşir. Bu bölümler merkez, ova ve delta bölümleridir. Nüfusunun çoğunluğu endüstriyel faaliyet ve sulama tarım alanları olarak ova ve deltalarda yer almaktadır.

GEDİZ’İN KİRLİLİĞİNİ ÖNLEMEK İÇİN NELER YAPILABİLİR:

Atık Su Arıtma Tesisleri İyileştirilmesi: Sanayi ve evsel atıkların arıtılması Manisa'nın yaptığı gibi atık su arıtma tesislerinin kurulması ve etkin bir şekilde çalışması sağlanmalıdır. 

Su Kalitesi İzleme: Gediz Nehri'nin su kalitesinin düzenli olarak izlenmesi ve analiz edilmesi önemlidir. Kirlilik kaynaklarının tespit edilmesi ve buralara mutlaka arıtma tesisleri yapmadan tam temizliğin sağlanamaması bilinen bir gerçek. 

Sanayi Atıklarının Kontrolü: Sanayi işletmeleri, üretim süreçlerinden kaynaklanan atıkları kontrol altında tutmalı ve çevre dostu üretim yöntemlerine geçiş yapmalıdır.

Tarımın Sürdürülebilir Hale Getirilmesi: Tarım faaliyetleri, tarım ilaçları ve gübreler nedeniyle su kirliliğine yol açabilir. Sürdürülebilir tarım uygulamalarını benimseyerek, kimyasal kullanımını azaltmak gereklidir.

Eğitim ve Farkındalık: Halkın ve yerel toplulukların su kaynaklarının önemini ve korunmasının gerekliliğini anlamalarını sağlayacak eğitim ve farkındalık programları düzenlenmelidir.

Çevre Yasalarının Uygulanması: Çevre koruma yasaları etkili bir şekilde uygulanmalı ve çiğnenen durumlarda gerekli cezai yaptırımlar uygulanmalıdır.

Ekosistem Restorasyonu: Nehir çevresindeki ekosistemlerin restore edilmesi, su kalitesini artırabilir. Bitki örtüsünün korunması ve erozyonun önlenmesi bu çaba içerisinde önemli bir rol oynar.

Atık Yönetimi: Evsel atıkların düzgün bir şekilde toplanması, yönetilmesi ve geri dönüştürülmesi önemlidir. Çöplerin nehre atılmasının engellenmesi gereklidir. Manisa Büyükşehir Belediyesinin yaptığı çalışma örnek alınmalıdır.

İşbirliği ve Koordinasyon: Asıl yapılması gereken, Gediz güzergahındaki yerel yönetimler, sivil toplum kuruluşları, akademisyenler, sanayi temsilcileri ve halk arasında işbirliği ve koordinasyon sağlanarak, Gediz Nehri'nin korunması için ortak bir çaba gösterilmelidir.

400 KİLOMETRE YÜRÜMEYİ GÖZE ALIYORUM

Bu öneriler, Gediz Nehri'nin kirliliğini önlemek veya azaltmak için atılabilecek adımlardan sadece birkaçıdır. Bence içinde bilim adamlarının da yer alacağı çevreci bir grup Gediz’in kaynağından başlayarak, döküldüğü yere kadar izlemeli, kirlilik kaynaklarını saptamalı ve bir rapor hazırlamalıdır. Belgesel kamuoyu oluşturmada önemli bir katkı sağlayacaktır. Gerçekten etkili bir çözüm için böyle güncel bir rapora ihtiyaç var. Ben 78 yaşında olmama karşın 400 kilometre yürümeyi göze alıyorum. Bu inceleme ve raporlama çalışmasını Gediz’in temizlenmesi için güzel çalımalar yapan Manisa Büyükşehir Belediyesi destek verebilir. 

KATILIM OLMADAN ATILIM OLMAZ

Biz avlayamasak da çocuklarımızın balık avlayabileceği temiz bir Gediz bırakmak, Ege Denizine temiz bir suyun akışını sağlamak, Gediz’i canlandırmak hepimizin ortak amacı olmalıdır. Katılım olmadan atılım olmaz.