“Kompost da nereden çıktı?” demeyin. Atıkların değerlendirilmesi her zaman benim gündemimde oldu. 2004 yılında Katı Atıkların Yeniden Kazanımı (KAYK) projemizi anlattığım “Çöp Deyip Geçme” adında bir kitap yazmıştım. Kitap iki kez basılmıştı. 2004 yılından bu yana katı atıkların yeniden kazanımı konusunda sunumlar, konuşmalar yaptım, Spil Dağı’nın eteğindeki çöplüğü anlatıp durdum. Manisa Büyükşehir Belediyemiz Katı Atık Tesislerini kurarak Manisa’yı vahşi çöp depolama ayıbından kurtarmış oldu.
Barış
Alanı’na, atıkların plastik, metal, cam ve kağıtların ayrı ayrı toplanması için
içleri görülebilen büyük toplama kapları yaparak Manisa’da ilk katı atık
toplama işlemini başlatmıştık. Ardından, katı atıkların ayrı ayrı toplanması
çalışmaları yaygınlaşmıştı.
Şimdi de
organik atıklardan kompost elde edilmesini Manisa gündemine taşımak için adım
atmalıyız bunu yaparak kimyasal gübrelerin kullanımını azaltmalıyız diyerek
çalışmaları başlatmış bulunuyoruz.
Bitki ve
mutfak atıklarından kompost yapımı konusunda gelişmiş ülkelerde çalışmalar
yapıldığını, kimyasal gübreler yerine kompost gübrenin tercih edildiğini
biliyoruz.
İlk
kompost üretim çalışmasını Obasya’da başlatmak için hazırlıklara başladık. İlk
uygulamayı çocuklar için yaptığımız bahçede çocukları eğitmek için
kullanacağız. İkinci çalışmayı, Obasya’daki restoranın atıklarını ve çevreden
çıkan otları, biçilen çimleri komposta dönüştürmek için yapacağız.
Sürdürülebilir
ve yaşanabilir bir dünya için, atıkların minimuma indirilmesi oldukça önem
taşıyor. Bu konuda birçok kurum ve şirket her geçen gün yeni önlemler alıyor
ancak bireylere de sorumluluklar düşüyor. Biz kent kooperatifçileri
olarak konunun önemini bilerek hareket edeceğiz. Konuyu gündemde tutmak için
başlattığımız çalışmaları sürdüreceğiz.
Ben, bu yazımda hem daha yaşanabilir ve temiz bir dünya için hem de üretimde kalitenin sağlanması için sizlere yardımcı olacağını düşündüğüm kompost yapımı hakkında ihtiyacınız olabilecek bilgileri derlemeye çalıştım. Bundan böyle bu konuda daha çok konuşup daha çok yazacağım. Belki bir kitap bile yazabilirim bu konuda. Sağlıklı bilgilere ulaşıp paylaşmak için daha fazla zaman ayıracağım. Yaptığım araştırmalardan edindiğim burada paylaşıyorum sizlerle. Paylaşmak güzeldir, bilgi ve sevgi paylaşıldıkça büyüyor. Biliyorsunuz BİLGİ sözcüğünün beşte dördü İLGİ oluyor. Bilgi edinmek için ilgi şartı. İlgisiz bilgi olmaz.
KOMPOST
NEDİR?
Evimizde her gün birçok gıda tüketiyoruz ve aslında bir o kadar da çöp atıyoruz. Her türlü organik atığın, uygun koşullar sağlanarak biriktirilmesi sonucu ortaya çıkan doğal gübreye kompost adı verilir. Çayımızdan kalan atıklar, yumurta kabukları, sebze meyvelerimizin kullanmadığımız kısımları ya da dolapta uzun süre beklediği için çürüyen sebze ve meyveler, ekmek hatta kahve artıkları dahi uygun koşullar sağlanarak bir araya getirildiklerinde, oldukça işlevsel ve doğal bir gübreye dönüşebilir. Bunu Obasya’da yaparak göstermek istiyoruz
KOMPOSTU
EVLERİMİZDE BİLE YAPABİLİRİZ
Daha
önce çok fazla toprakla haşır neşir olmadıysanız ve atıkları ayırma ya da geri
dönüştürme konularıyla yakın zamanda ilgilenmeye başladıysanız kompost
hazırlamak size zor bir iş gibi gelebilir ancak oldukça basittir. Özellikle
kompostunuz oluştuktan sonra doğaya sağlayacağınız faydayı ve elde edeceğiniz
verimli toprağı düşündüğünüzde bu iş ile uğraştığınız için büyük bir mutluluk
hissedeceksiniz. Hele elde ettiğiniz kompostu çiçeklerinizin saksılarına
koyduğunuzda çiçekleriniz güzelleşmesi büyüyüp serpilmesi çok hoşunuza gidecek
ve bu konuyu komşularınıza ballandıra ballandıra anlatacak ve hatta ürettiğiniz
kompostu onlarla paylaşacaksınız.
Kompost
yapmayı hayatınızda bir alışkanlık haline getirdiğinizde, evinizde harika bir
döngüsel sistem oturtmuş olacaksınız. Mutfağınızdan çıkan atıklar, doğadaki
kırılmış dallar, yapraklar bir araya gelerek daha verimli sebze, meyve, çiçek
yetiştirmenizi sağlarken bir taraftan da doğaya harika bir katkı sunmuş
olacaksınız. Atıkları değerlendirmek onları gübreye dönüştürmek ne keyifli olur
değil mi?
KOMPOST
NASIL YAPILIR?
Kompost hazırlanırken yeşil ve kahverengi malzemeler kullanılır. Bunun temel amacı, azot ve karbon bakımından zengin bir karışım elde etmektir. Yeşil malzemeler azot, kahverengi malzemeler ise karbon dengesini sağlar. Benimde araştırmalardan okuduklarımdan öğrendiğime göre işin püf noktası, malzemeleri doğru oranda kullanmaktır. Yaklaşık üçte bir oranında yeşil malzeme ve üçte iki oranında kahverengi malzeme, iyi bir kompost oluşturmak için idealdir. Yeşil malzemeler: Sebze ve meyve atıkları, taze otlar, yeşil yapraklar, çay atıkları, kahve artıkları, yumurta kabuklarıdır. Kahverengi malzemeler: Dal ve ağaç kabukları, kuru yapraklar, kuruyemiş kabukları, talaş, kuru yapraklar, çam iğneleri, saman ve saplar, gazete, dergi atıkları, tırnak, saç, hayvan kılından oluşmaktadır. Kompost yapımında Et, tavuk, balık, kemik, süt ürünleri, atık kızartma yağları, kumaş, parçaları da rahatça kullanılabilir.
KOMPOSTU
NASIL KORURUZ?
Kompostun
yaşayan organizmalardan oluşan, canlı bir yapısı olduğunu unutmamalısınız. Bu
sebeple bakımını da titizlikle yapmak gerekiyor. Her atık eklediğinizde
fermantasyon sürecini başlatmak amacıyla karıştırmalısınız. Nefes alan her
organizma gibi kompostun da hava almaya yani oksijene ihtiyacı var. Bu sebeple
karışımın hava aldığından, deliklerin yeterli olduğundan emin olmalısınız.
Kompostun, istenilen süreçte tamamlanabilmesi için nemli olması da büyük önem
taşır. Kuruma olduğunu fark ettiğinizde yeşil malzeme ekleyebilir ya da
sulayabilirsiniz. Çok ıslak olduğu durumlarda da kahverengi atık eklemek uygun
olacaktır. Gerekli adımları düzenli olarak uyguladığınızda birkaç hafta
içerisinde atıkların yok olduğunu ve güzel bir toprak elde ettiğinizi
gözlemleyebilirsiniz. İdeal bir kompostun en belirgin özelliği toprak kokması
ve kahverengi olmasıdır. Kompostunuz, iyi kokuyor ve kahverengi görünüyorsa
tohum çimleniyorsa, kompostunuz kullanıma hazır hale gelmiştir. Bu toprak
sayesinde çok daha verimli ve doğal ürünler yetiştirebilirsiniz.
Kompostu,
evinizde ve bahçenizde kullanabileceğiniz gibi geniş çaplı üretim için de
kompost makineleri kullanabilirsiniz. Evler için okullar için lokantalar için
ihtiyaca göre her büyüklükte kompost makineleri bulabilirsiniz.
Şimdi
ben belediyelerimizin kenti yeşillendirmek için kullandıkları gübreyi
atıklardan elde ettiklerini çevreye ve diğer belediyelere örmek olduklarını
düşünüyorum. Sanayileşmede, katı atıkların bertaraf edilmesinde, Kirli atık
suların arıtılmasında, sağlıklı kentleşmede ve kooperatifçilikte önde olan
kentimizin kompost üretiminde de öne geçtiğini öne geçtiğini düşünüyorum. İstersek
çalışırsak olur…
