Türkiye'de bir ilk "Obasya Turizm Geliştirme Kooperatifi Obasya Projesini Uyguluyor"

 TURİZM GELİŞTİRME KOOPERATİFİ


1. OBASYA KAMPİNG’ İNİN ANLAM VE AMAÇI:

Televizyon ve internet gibi kitle iletişim kanalları ile hızla gelişen dijital teknoloji, hızlı ulaşım imkanları dünyanın boyutlarını giderek küçülttü. Tüketim toplumunun yoğun reklam kampanyaları ile desteklenen moda akımlarının yılda birkaç kez değişen trendleri de buna eklenince binlerce yılda şekillenen yerel ve bölgesel folklorik zenginlikler hızla yok olma sürecine girdi.

Toplumların yaşam değerlerinin bütününü ve sosyolojik kimliklerini oluşturan folklor dünya kültür mirasının mutlaka korunması gerekli önemli bir parçasıdır.

 

 

 

Obasya Projesi'ni eğitimde ve kültür turizmi alanında son yıllarda geliştirdiğimiz yeni bir yaklaşım (konsept kavram) olarak sunuyoruz. Bir turizm tesisini tarihin eski bir kesitinde, mimarisi, üretim süreçleri, müziği, giysi ve yemekleri yani tüm özellikleri ile içinde yaşanılan folklorik ve etnoğrafik unsurları çevreye saygılı ve doğayla uyumlu olarak kurgulamak bu konseptin ana fikrini oluşturmaktadır. Obasya Projesi bu yönü ile bir çevre koruma ve geliştirme projesi olduğu kadar zamanda ve mekanda yolculuk sağlayan bir kültür ve turizm projesidir.

 

 

Tarih ve folkloru görerek, dokunarak ve içine katılarak yaşamak tarih, sosyal antropoloji ve etnoloji eğitimleri için benzersiz bir atölye çalışması. Böyle bir "göçer obası" yerleşimde tarihsel ve toplumsal yapıya mümkün olduğunca aslına sadık kalarak düzenlenmiş bir mekanda gecelemek dönemin kostümlerini giyerek el sanatı atölyelerindeki çalışmaları izlemek, hatta çalışmaya katılmak, geleneksel mutfak ve müziklerle tanışmak, at gezileri ile doğanın içinde olmak kültür turizmi açısından yeni bir yaklaşım olarak görülmekle ve Obasya Kamping'de bu yaklaşım esas alınmaktadır.

 

 

 

 2. OBOSYA ZAMAN GEÇİDİ MÜZESİ KAMPİNGİ:

2.1. Tema ve Tarihsel Dönem:

OBASYA Projesi geniş Avrasya Coğrafyasında yüzyılları kapsayan göçebe yaşamların günümüze dek uzanan ve giderek kaybolan doğayla uyumlu ve devingen zengin deneyimlerinin yeni malzemeler ve teknolojilerle 21. Yüzyıla uyarlanması ve yeniden yapılandırılmasıdır. Kampingde, keçe ve kıl çadırlar kullanılacak, bir obanın geleneksel düzeni ve günlük yaşamı içinde folklorik özellikleri korunmaya özen gösterilecektir.

2.2  Topak Ev (keçe yurt):

Asya göçebe toplumlarının halen kullandığı adına topak ev de denilen keçe yurtlar tamamen doğal malzemeler olan keçe ve ağaçla yapılan kolayca sökülüp taşınarak yeniden kurulabilecek portatif  bir konuttur. Asya'nın göçebe Türk-Moğol topluluklarında binlerce yılda gelişen doğayla bütünleşmiş yaşam tarzı ve el sanatları en iyi ifadesini topak ev çevresinde bulur. Yurt sözcüğü ile Türkçe'den Dünya dillerine geçen topak evler yapılarını basit ya da karmaşık olmasına veya boyutlarına göre birçok Türkçe terimlerle ifade edilen öğeleriyle zengin bir yaşam tarzını oluşturur. (Topak ev ya da Yurt adıyla bildiğimiz ağaç ve keçeden oluşan ev geleneksel yapısı korunarak ancak yeni malzemelerle ve içinde yaşam kalitesini iyileştirecek banyo, mutfak gibi ilavelerle ABD, Kanada ve İngiltere'de Yurt adıyla üretilmekte, pazarlanmakta ve her türlü iklim şartlarında kullanılmaktadır.)

 

2.3       Topak Ev (Yurt)'un Tarihsel Gelişimi:

 

Avrasya göçebe toplumlarının kendi koyunlarının yünleri ile yaptıkları keçeleri ağaç iskeletlerle birleştirip steplerin sert iklim koşullarına dayanıklı topak evleri (Yurt) ilk kez ne zaman yapmaya başladıkları ile ilgili arkeolojik veriler çok azdır. Şüphesiz ki kullanımı çok eskilere uzanan bu portatif konut tipi hakkındaki ilk yazılı bilgiler M.Ö. I' binde Çin kaynakları ve Heredot tarihinde karşımıza çıkar. Çin'in kuzey doğusunda bir devlet kuran ama Çinlilerle yaptıkları savaşlarda yenilince Ukrayna steplerine göç eden İskitlerden, Historia (Tarih) isimli kitabında söz eden Heredot onların keçe yurtlarının çok büyük tekerlekleri olan kağnılar üzerine kurulduğunu ve bu arabaları altı öküzün çektiğini anlatır. Cengiz Han'ın keçotağının bir kağnı üzerine yerleştirildiği ve orduyu takip ettiği bilinmektedir.

 

Keçe yurt bugünde Kırgız ve Kazak gibi hayvancılık uğraşını önemli ölçüde sürdüren Türk Halkları ve Moğollar tarafından özgün biçimiyle korunarak kullanılmaktadır.

 

2.4  Anadolu Konar - Göçer Kültüründe Kıl Çadır:

 

Konar-Göçer çoban yaşamı olağan koşullarda kışın ovaya yazında yaylaya yapılan mevsimlik göçlerle sürerdi. Osmanlı yönetiminin göçerlere toprak ve mera verip iskana teşvik etmesine rağmen "Yörük" denilen göçebe savak aşiretlerinin konar-göçerliği 20. yy başlarına kadar giderek azalarak varlığını korudu. Birçok aşiret kışı ovadaki köylerinde geçiriyor hatta kendi ihtiyaçlarına yetebilecek ölçüde tarımda yapıyordu.

 

Bu yarı göçerlikte topak ev ya da diğer adı ile yurt, yerini taşınması ve kurulması daha kolay olan ve ihtiyaca göre büyültülüp küçültülebilecek keçi kılından dokunmuş çadırlara bıraktı. Kıl çadır dokumanın geniş gözenekleri ile iç mekanda hava sirkülasyonu sağlıyor ama keçi kılı yağmur ve nemle genleşip su geçirmez hale geliyordu.

 

3. OBASYA PROJESİ YUNT DAĞLARIDA KURULACAKTIR:

 

Yunt Dağları İzmir ve Manisa illeri sınırları içinde kalır. Kuzeyinde Bakırçay Irmağı ve ovası bulunur. Doğuda Gediz ırmağının suladığı Manisa Ovasına uzanır.

Manisa'nın Soma ve Kırkağaç, İzmir'in Kınık ilçeleri ve kasabaları Yunt Dağları'nın kuzey eteklerinde bulunur. Bergama ilçesi de Yunt Dağları'nın büyük bir kısmını içine alır.

Antik çağ coğrafyacısı Strabon'a göre, Yunt Dağları'nın en eski adı Aspordenon[1] 'dur. 

Manisa'ya bağlı Köseler Köyü yakınındaki antik Aigai kenti, Klasik çağın on iki Aiolis kentinden biridir. Bugün bile görkemli kalıntılarıyla önemli bir ören yeridir. Ayrıca, Kınık'a bağlı Poyracık beldesi yakınlarındaki antik Gambrion ve Paleogambrion siteleri de Yunt Dağları'nın Bakırçay ovasıyla kesiştiği yerlerdedir. 

 

Helenistik dönemde Pergamon Krallığı egemenliği altında bulunan Yunt Dağları üzerinde, Kınık'ın Karadağ yöresinde, Pergamon Krallığı'nın kurucusu Filetairos tarafından Ana Tanrıça, Magna Mater, Kybele adından büyük bir tapınak yaptırılmıştır. Projenin gerçekleştirileceği Ortaköy’de her yıl yayla şenlikleri düzenlenmektedir. Orta-köy yakınındaki Türkmen Köyü’nde Ege Bölgemizin en büyük şelalesi olan Türkmen Şelalesi bulunmaktadır. İzmir’in su ihtiyacının bir bölümünü karşılayan Güzel Hisar Barajı da Yunt Dağlarındadır.

 

Obasya Kamping Projesi gerçekleştirildiğinde, Yunt Dağlarında Turizmin  gelişmesine katkı sağlayacaktır. Manisa Yunt Dağlarında, göçebe kültürlerinin ortak özelliklerini taşıyan topak evler (yurt) ve kıl çadırlardan bir yerleşim oluşturulması düşüncesi, görüşmeler yaptığımız Kazakistan ve Kırgızistanlı ilgililer tarafından da ilgiyle karşılanmış ve projeye destek verileceği belirtilmiştir. ABD, Kanada, Çin ve Kore tarafından benimsenen geleneksel "yurt" çadırlarına Türkiye'de daha fazla gecikmeden sahip çıkmalıdır.

 

Projenin temel amacı: Tarihi-arkeolojik hâzinelerle de dolu bu tabiat harikasının tabii, coğrafi ve tarihi dokusunun dünyada ve yurdumuzda son yarım asırda birçok yerde olumsuz örneklerini gördüğümüz biçimde beton yapılaşmalarla bozulmadan ve yok olmadan kültür ve doğa turizmine açmak, halkımızın ve yöremize gelen tüm insanların hizmetine sunmaktır.

 

Bu amaca ulaşmak için, uzun araştırma ve tartışmalardan sonra bulduğumuz en uygun çözüm atalarımızın binlerce yıldır Orta Asya'dan beri sürdüre geldiği göçebe yaşam tarzı ve onun ayrılmaz bir parçası ve ana unsuru olan keçe yurt ve çadır kültürüdür. Bu yolla tabiatı bozmadan ona zarar verip sömürmeden ve tüketmeden, onunla uyum kurarak ve uzlaşarak onun nimetlerinden ve güzelliklerinden yararlanabileceğimiz sonucuna vardık.

 

Anadolu'da hemen hemen kaybolmaya yüz tutmuş bu yaşam tarzının ve kültürünün Kırgızistan'da, Kazakistan'da, Moğolistan'da ve Sibirya'da hala varlığını ve canlılığını korumakta olduğunu büyük bir sevinçle öğrenmekte ve görmekteyiz. Amerikalılar, AvrupalIlar, Çinli ve Koreliler bu deneyimi post modern bir anlayışla geliştirip güncellemişler ve başta turizm olmak üzere değişik amaçlarla kullanmaktadırlar. Yurt'lar (topak evler) Amerikan firmaları tarafından olağanüstü bir tasarım olarak değerlendirilmekte, üretilip pazarlanmakta, kayak merkezlerinde, deniz kıyılarında her türlü iklim koşullarında kullanılmaktadır.

 

Modernleşmenin olumlu olduğu kadar olumsuz, yıkıcı yönlerinin bu yaşam tarzını ve kültürünü orada da tümüyle yok etmeden 21. yüzyılın sağladığı olanaklarla ve yeteneklerle bütünleştirerek ve güçlendirerek canlandırmak ve çağdaş yaşam koşulları içinde yenileştirerek işlevsel kılmak amacındayız. Bu amaçla Yunt Dağları'nda turizm geliştirme projelerimizi atalarımızın binlerce yıllık yaşam deneyiminden yararlanarak geliştirme kararındayız. Bu kararımızı hayata geçirmek turizm girişimcilerimizin ve yatırımcılarımızın yararlanabilecekleri bir örnek sunabilmek için S.S. Obasya Turizm Geliştirme Kooperatifi kurulmuştur. Proje alanında, işbirliği yapacağımız ülke, üniversite ve ilgili kurum ve kuruluşlarla, girişimcilerin katılımları ile Obasya Kampingin, konaklama ve hizmet çadırları ile kurması sağlanacaktır. Anadolu Yörük kültürünün simgesi olan kıl çadırlarla bütünleştirilecek Projenin başarısı ve gelişimi, oluşacak turizm talebine göre uygulama işbirliği içinde geliştirilecek ve olgunlaştıracaktır.

 

3.1. OBASYA Zaman Geçidi Müzesi Yerleşim Düzeni:

 

3.2.   A. Giriş Kapısı ve Obaya Uzanan Yol

 

Arazinin ahşap bir çitle çevrelenecektir. Hafif bir iç bükeyiikde kurularak görsel derinlik kazandırılan çitin yanındaki yine çit çevrili tarlalarda gezen atlar hem tarihimizin Avrasya steplerindeki atlı göçebe çoban yaşam sürecini hem de halkımızın kaybolmaya yüz tutan at sevgisini ve atçılık kültürünü yeniden canlandıracaktır.

 

3.3.   B. OBASYA Yerleşim Düzeni:

 

1. Keçe yurtlar araziye, arazinin eğim durumuna göre yerleştirilerek, geleneksel oba düzeni kurgulanacaktır.

 

2. Büyük bir yurt müze sergi salonu olarak tamamen orijinal yapısı, özgün iç dekorasyonunun keçe yaygıları, renkli desenlerle bezeli mobilyaları, ataları simgeleyen keçeden yapılmış ufak heykeller (tözler), metal plakalarla süslü ahşaptan veya seramikten kaplar, eyerler, at koşum takımları ve diğer donanımlarla döşenecektir. Bu çadır Anadolu yörük kültürünün Etnografya Müzesi niteliğinde olacaktır.

 

3.  Çadır yurt geleneğinin hala canlı olduğu Kazakistan, Kırgizistan v.b. ülkelerin temsilcileri ile kurulan ilişkiler çerçevesinde o ülkelere kendi geleneksel göçer kültürlerini tanıtabilecekleri ve yaşatabilecekleri büyük çadır mekanları tahsis edilecektir.

 

Anadolu Yörük kültürünün kıl çadırları arazinin meşe  ağaçları ile kaplı yamaçlarında oluşturulacak setler üzerine kurulacaktır. Bu çok direkli geniş çadırlar tamamen otantik çizgide kilim, cicim ve sili tekniği ile yapılmış dokumalarla döşenecektir. Çadırların biri ikinci müze salonu görevini yüklenecek diğer çadırlar tesisin restoranı / kafeteryası ve toplantı salonu olarak kullanılacaktır.

 

4. Diğer keçe yurtlar dış görünüşleri ile tamamen orijinallerine uygun olacaktır. Ancak inşaatlarında kullanılacak prefabrik malzemeler ve içlerindeki oturma ve yatak odası mekanları ve banyo ve wc.leri ile birer bungalov niteliğini taşıyacaktır. İç dekorasyonlarında geleneksel mobilya ve keçe yaygıların kullanılacağı bu obalar tesisin bungalovlarıdır.

 

5. Obasya Kampinge ek olarak konulacak ülke pavyonu niteliğindeki ara çadırlar o ülke kültürünü geçmişten geleceğe taşıyarak OBASYA Konseptini tamamlayacaktır. Kazaklar ve Kırgızlarla kurulan temaslar ümit vericidir.

 

6. Kamping içinde doğal görünümlü setlerle gölcükler oluşturulacak yağmur suyu ile dolacak ve eksildikçe takviye edilecek su bu gölcükler arasında şelaleler şeklinde akıtılıp pompalanarak tekrar başlangıç noktasına yönlendirilecektir. Suyun sağladığı ses ve hareket obanın doğal dokusunu güçlendirirken aynı zamanda atlar ve diğer hayvanların sulanmasında kullanılacaktır.

 

7. Bu su kaynağı aynı zamanda kurak arazinin ağaçlandırmasında kullanılarak çevre geliştirmesi sağlanacaktır.

 

4. 0BASYA'DA YAŞAM

 

- OBASYA Kampingini tamamlayıcı Avrasya ülke pavyonları çalışanları geleneksel kostümleri giyecektir. Konuklar istedikleri takdirde o ülke pavyonundan börk, papak gibi başlıklar ile kaftan, kırbaç ve çizmeler ile bu kıyafetlerin aksesuarlarını temin edip müze konseptine uyabilecektir.

 

-Oba çevresindeki ağıllarda küçük bir koyun keçi sürüsü bulunacak, koyun kırkımı, süt sağımı, peynir yapımı gibi hayvancılıkla ilgili üretimler obanın sergi düzeninin bir parçası olacaktır.

 

-Oba girişinde yer alan atlar isteyen konukların doğa gezilerinde de kullanılacaktır. Dekoru tamamlamak için beslenen hayvanlar arasında bir çift deve de yer alacaktır.

 

-Avrasya ülke pavyonları o ülkelerin geleneksel yiyecek ve içeceklerinin sunulacağı ülke mutfakları ve restoranları olarak işlev ve hizmet göreceklerdir.

 

-Bu restoranlarda yemekler tamamen folklorik menüden hazırlanacak ekmekler saç yufkası ve köy tipi ev fırınlarındaki pişirilmesi için geleneksel üretim donanımları kurulacaktır.

 

-Özel kıyafetleri ve çalgıları ile ülke pavyonlarında o ülke müziklerine bu kültürlerin enstrümanlarını icra eden   müzisyenler, destan okuyucular obanın kültürel etkinliklerinin bir parçası olacaktır.

 

-Oba çadırlarının arasında kilim ve halı dokuma tezgahları, ağaç oymacı ve enstrüman yapımı ustaları çalışacak ayrıca bir demirci atölyesi kurulacak işyeri çadırları oluşturulacaktır. Periyodik programlar halinde keçe yapımı, deri ve ahşap işlemeciliği vb. geleneksel sanatlar pazarlama olanakları sağlanarak desteklenecektir. Ülke pavyonları da bu yönde özendirilecektir.

 

-Obanın kamping ve otopark bölümünde kurulacak hediyelik eşya standında İç Asya'dan Anadolu'ya kadar uzanan coğrafyanın kültürünü temsil eden takılar, küçük ev eşyaları, deri ve keçe işleri ile dokuma ve işlemeler bulunacak ve pazarlanacaktır.

 

-Ülke pavyonlarında (han çadırlarında) toplantı ve sunum salonunda video gösteri ile bilgilendirmeler yapılacak o ülkelerin kendilerini tanıtmaları sağlanacaktır. Kırgızistan Ankara Büyükelçiliği Kültür Ateşesi Sn. Alime Okayeva'nın Kazak Profesörü Zeyneş İsmail'in Manisa ziyaretinde yaptığımız görüşmeler bu konuda ümit verici başlangıçlar olmuştur.

 

-Ülke pavyonlarının dış kenarlarının birine ahşap sütunlu kısa galeriler kurulup burada bu ülke folklorunu ve göçebelerin, folklorik giysileri ve kırsal yaşamları ile tanıtacak panolar sergilenecektir. Ülke pavyonlarının geliştirilmesinde o ülke büyükelçilikleri ve konsoloslukları, Türkiye'deki öğrenciler ve yurttaşları kadar Belediyemizin kardeş kentler uygulamalarından destek alınacaktır.

 

 

OBASYA’DA ŞENLİKLER DÜZENLENECEK

 

OBASYA’DA EL SANATLARI SERGİLERİ AÇILACAK

 

OBASYA’DA HALI VE KİLİM DOKUNACAK VE PAZARLANACAK

OBASYA’DA MÜZİK ALETLERİ ÜRETİLİP PAZARLANACAK

OBASYA’DA OKÇULUK EĞİTİMLERİ VERİLECEK,

TURNUVALAR DÜZENLENECEK

 

5. PROJE HEDEFİ

 

Projenin hedefi unutulan ya da ders kitaplarının kalıpları içine sıkışan geleneksel ve kültürel değerlerimizi  içinde yaşayarak öğretmek kardeş halk ve devletlerle ortak noktalarımızı hatırlatmaktır. Bu ana hedefin dışında OBASYA Kamping sunduğu pastoral yaşam kesimi ile kent insanının koptuğu doğa ile bütünleştirmeyi, çocukları ekoloji ve çevre koruma konularında eğitmeyi amaçlamaktadır. Bu geniş perspektifi ile OBASYA Projesi tarihe ve doğaya içten bir davettir.

 

 

Tümüyle ahşap, keçe ve keçi kılından yapılmış malzemelerle oluşan yurt ve çadırların, depremden zarar görmeyeceği için, OBASYA Kampingi Depremde, hazır Toplantı ve Konaklama mekanlarıyla Manisa Kriz Yönetim Merkezi olarak kullanılabilir. Bu yönüyle de OBASYA Projesi deprem kuşağı içinde yer alan ve sık sık deprem felaketleri yaşayan ülkemizde kentlerimiz için örnek teşkil edecek yeni bir uygulama olacaktır.

 

 

 

 
6. PROJE EVRELERİ

Proje uygulaması ilk evrede, ulaşım aydınlatma ve su altyapı tesisleri kurulacaktır. Giriş ve çevre düzenlemeleri yapılacak , konaklama için yurtlar yapılacaktır.

Proje bu ilk kurulumdan sonra iç ve dış turizmden gelecek talep gerçekleşmelerine göre yıllık programlar ile bu kapasite ek yaptırımlarla genişletilecek  ve iktisaden optimal ölçek yakalanacaktır.

Projenin çok önemli diğer gelişim ekseni ise ülke pavyonları olacaktır. İlk evreden sonra şimdiden Kazaklar ve Kırgızlar ile kurduğumuz iletişim ile bu ülke pavyonları 2. evrede oluşturulabilecektir. Manisa Valiliği ve Belediyesi'nin etkin desteği ve ilgili Bakanlıklar nezdinde girişimleri sayesinde diğer ülke pavyonları da ileriki evrelerde kurulduğu takdirde başarılı bir örneğini ABD Orlando Kentinin Disneyland bölgesinde gördüğümüz Dünya Ülkeleri Parkı, göçer ( nomadic) kültürleri çerçevesinde Manisa'da süreç içinde geliştirilebilecektir. Orlanda Modeli Obasya Projesi'nin geleceğe dönük parlak bir gelişim ekseni olabilir.

Projede optimal ölçeğe ulaşabilmek için düşündüğümüz bir diğer eksen önce sahillerimizde şimdi ise yaylalarımızda doğa tahribatına ve betonlaşmaya yol açan yazlık konut kooperatifçiliğinin doğayla uyumlu, çevreye saygılı çadır-konut konseptine uyarlanması olacaktır.